Yeniköy Ali Rıza Paşa Yalısı

Ali Rıza Paşa Yalısı; İstanbul Boğazı’nın Rumeli yakasında Yeniköy Köybaşı Caddesi’nde hemen Yeniköy Vapur iskelesinin kuzeyinde kalan yalılar kısmında yer alır. Bu blokta yer alan yalılardan yedi tanesinin tarihi değeri bulunmaktadır. Yalı 1880 tarihlerinde o tarihte İstanbul’da oturan bir Fransız tarafından inşa edilmiş olup daha sonra Ali Rıza Paşa’ya satılmıştır. Pembe rengi dantel gibi saçakları, çok zarif olan oranları ile Yeniköy’ün güzel yalılarından biridir.

Ali Rıza Paşa meslek hayatının önemli bir kısmını Fransa’da geçirmiş bir harita uzmanıdır. Paşa çocuklarını çok iyi eğitmiştir. Ali Rıza Paşa’nın kızı İclal Karakaptan Türkiye’nin ilk kadın iktisat doktoru ve bayan banka müdürüdür. Ali Rıza Paşa’nın kışlarını geçirdiği Beşiktaş’ta bir konağı bulunmakta idi. Yazları Yeniköy dışında Sarıyer Büyükdere’de geçirdiği bir yalısı daha vardı. Bu Büyükdere yalısı uzun yıllar evlendirme dairesi olarak kullanılmıştır. Adı mimarlık tarihinde Beyazcıyan yalısı olarak geçen yapı bugün yıkılmıştır. Ali Rıza Paşa 1935 yılında vefat etmiştir.

Yalı bir tanesi kürsü katı olarak adlandırdığımız kagir giriş katı üzerinde ahşap dört katlıdır. Zemin katı kagir olup diğer katlar bağdadi olarak inşa edilmiştir. Yalının orta kısmı geniştir. Sahile uzanan kısmında iki taraftan bir daralma olur. Sahildeki rıhtımdan sonraki iki kat balkonludur. Ara kat balkon çıkıntısı kadar bir cumbadır. Dördüncü kat balkonunda bulunan dört ahşap kolon ile çatı ve saçağı taşımaktadır. Arka bloktaki son kat sonradan inşa edilmiş görüntüsü bulunmaktadır. 1974 yılında yalıya kalorifer döşenmiştir. Yalının tavanları tekne tonoz şeklinde inşa edilmiştir. Merdivenler geniş ve rahattır. Yapının sofası 1962 yılında Topkapı sarayı restoratörleri tarafından yenilenmiştir. Yapının alt tarafındaki kayıkhane bulunmakta idi. Yalının dış cephesi ve kepenkleri oldukça bakımlıdır.